काठमाडौँ, असार २७ गते । नेपाल र भारतले संयुक्त रुपमा नयाँ बुटवल– गोखरपुर अन्तरदेशीय प्रसारण लाइन निर्माण गर्ने भएका छन् ।
अन्तरदेशीय प्रसारण योजनाको अध्ययन प्रतिवेदनको निष्कर्षका आधारमा नेपाल र भारतको ऊर्जा सचिवस्तरीय संयुक्त बैठकमा दोस्रो अन्तरदेशीय प्रसारण लाइनका रुपमा अगाडि बढाउन सहमती भएको हो । कुल ४०० किलोभोल्ट क्षमताको सो प्रसारण लाइनको विस्तृत आयोजना प्रतिवेदन ९डिपिआर० तयार पार्ने र निर्माण सुरु गर्ने लक्ष्य राखिएको छ ।
नेपालले हाल ढल्केबर–मुजफ्फरपुर अन्तरदेशीय प्रसारण लाइनमार्फत कुल ८० मेगावाट विद्युत् आयात गरिरहेको छ । विद्युत् माग बढी भएका क्षेत्रलाई सहज रुपमा ऊर्जा उपलब्ध गराउने लक्ष्यका साथ न्यू बुटवल गोरखपुर प्रसारण लाइनलाई प्राथमिकतामा राखिएको हो । ऊर्जा मन्त्रालयका प्रवक्ता एवम् सहसचिव दिनेशकुमार घिमिरेले उक्त प्रसारण लाइनको डिपिआर आगामी डिसेम्बरसम्म तयार हुने बताउनुभयो ।
“डिपिआर तयार भएपछि मात्र लागतबारे थाहा हुन्छ,” उहाँले भन्नुभयो । प्राधिकरणको बुटवलमा रहेको सवस्टेसनपूर्व रोहिणीखोला नजिक अर्को सवस्टेसन बनाउने र भारतबाट विद्युत् आयात गर्ने सरकारको तयारी छ । बूढीगण्डकी र मस्र्याङ्दी करिडोरलगायतका स्थानमा उत्पादन भएको विद्युत् बढी हुँदा भारत निर्यात गर्न सो प्रसारण लाइन सहज हुने विश्वासका साथ दुवै मुलुकले उक्त परियोजनालाई प्राथमिकतामा राखेका हुन् ।
सन् २०२२ सम्म नेपालले भारतबाट कुल एक हजार मेगावाट विद्युत् आयात गर्ने र सो अवधिपछि नेपालबाट करिब दुई हजार विद्युत् निर्यात गर्ने लक्ष्य राखिएको छ । दुवै मुलुकले आ–आफ्नो तर्फको प्रसारण लाइन निर्माण गर्ने ऊर्जा सचिवस्तरीय संयुक्त बैठकमा सहमति भएको प्रवक्ता घिमिरेले बताउनुभयो ।
ढल्केबर–मुजफ्फरपुर प्रसारण लाइनमा कुनै समस्या आए मुलुकभित्रको ऊर्जा वितरण प्रणालीलाई यथावत् राख्न वैकल्पिक प्रसारण लाइन सहयोगी हुने भएका कारण सो प्रसारण लाइन अघि बढाउन लागिएको हो । विद्युत्को मुख्य माग हुने भैरहवा, बुटवल, नारायणगढ, पोखरा, दाङलगायतका सहरसमेत उक्त प्रसारण लाइनको नजिक पर्ने भएकाले ऊर्जा मन्त्रालयले प्राथमिकतामा राखेको हो ।
सरकारले प्रस्ताव गरेको प्रसारण लाइन गुरुयोजनामा समेत अन्तरदेशीय प्रसारण लाइनको निर्माण, आन्तरिक प्रसारण लाइनको विकास तथा विस्तारलाई विशेष जोड दिएको छ । हाल दुई देशबीच विभिन्न ११ स्थानमा अन्तरदेशीय प्रसारण लाइन निर्माण गर्ने प्रस्ताव गरिएको छ ।
यही असार १३ र १४ गते भारतमा सम्पन्न संयुक्त बैठकले समेत प्रसारण लाइन निर्माणको विषयमा महत्वपूर्ण निर्णय गरेको सन्दर्भमा न्यू बुटवल गोरखपुर प्रसारण लाइन निर्माणले गति लिने विश्वास गरिएको छ । बैठकले प्राविधिक समिति तथा अन्य संयन्त्रहरुलाई थप क्रियाशील बनाउने र यस क्षेत्रमा भएको द्विपक्षीय सहयोगलाई गति दिने निर्णय गरेको छ ।
यस्तै कुशाहा–कटैया, रक्सौल–परवानीपुर अन्तरदेशीय प्रसारण लाइन निर्माण प्रक्रियालाई चाँडो सम्पन्न गर्ने लक्ष्य राखिएको छ । ती दुवै प्रसारण लाइनबाट थप ५०÷५० मेगावट विद्युत् आयात गर्ने लक्ष्य राखिएको छ । मुलुकमा जारी ऊर्जा सङ्कटलाई हल गर्न तत्काल भारतबाट आवश्यक मात्रामा विद्युत् आयात गरिनेछ ।
हाल ढल्केबर मुजफ्फरपुर अन्तरदेशीय प्रसारण लाइनबाट आयात भइरहेको ८० मेगावाट विद्युत् आयातलाई निरन्तरता दिने र आगामी डिसेम्बरसम्म ढल्केबरमा सवस्टेसन निर्माण सम्पन्न गरी थप विद्युत् आयात गरिनेछ भने प्रसारण लाइनको क्षमताअनुसार नै आयात गर्ने सहमति जुटेको छ । भारत सरकारको अनुदानमा निर्माणाधीन कुशाहा–कटैया एवम् रक्सौल परवानीपुर १३२ केभी प्रसारण लाइनबाट पूर्ण क्षमतामा विद्युत् ल्याउन डिसेम्बरसम्म हरसम्भव प्रयास गर्ने मन्त्रालयको तयारी छ ।
मुलुकभित्र उत्पादन हुने विद्युत् आन्तरिक खपतबाट बढी भएको अवस्थामा निकासी गर्नेतर्फ पनि विशेष जोड दिइएको छ । प्रवक्ता घिमिरेले सबै उपाय अवलम्बन गरेर ऊर्जा सङ्कट समाधान गर्ने लक्ष्य राखिएको बताउनुभयो ।
